เบียดแซงสหรัฐฯ ในด้านเทคโนโลยีสำคัญหลายด้าน
ช่วงกลางเดือนกันยายน ในการประชุมของเจ้าหน้าที่สหรัฐฯ ทั้งในอดีตและปัจจุบัน รวมถึงผู้บริหารจากภาคเอกชน ณ กรุงวอชิงตัน ในประเด็นความกังวลที่ประเทศสหรัฐฯ เริ่มที่จะตามหลังจีนในด้านพัฒนาเทคโนโลยีหลักหลายอย่าง สะท้อนถึงอนาคตที่ไม่สดใสในวงการไอทีของสหรัฐฯ และอาจเปิดโอกาสให้ประเทศอื่น ๆ ก้าวขึ้นมาท้าทายอเมริกาในด้านพัฒนาการสื่อสารสมัยใหม่ และเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์
การประชุมครั้งนี้จัดขึ้นโดยโครงการ Special Competitive Studies Project หรือ SCSP ซึ่งเป็นความพยายามของ เอริก ชมิดต์ อดีต CEO ของบริษัท Google ที่มีเป้าหมาย “เพื่อทำให้อเมริกายังคงเป็นผู้นำด้านการแข่งขันเชิงเทคโนโลยีและเศรษฐกิจที่เกิดขึ้นในปัจจุบันนี้ไปจนถึงปี 2030 อันเป็นช่วงเวลาที่สำคัญต่อการกำหนดอนาคตประเทศในอุตสาหกรรมนี้”
ผู้เข้าร่วมการประชุมนี้ต่างแสดงความวิตก เพราะเห็นว่าศักยภาพในการแข่งขันของสหรัฐฯ กำลังถูกคุกคาม
อนาคตไม่สดใส
ไม่กี่วันก่อนหน้าการประชุม ทางโครงการ SCSP ได้ออกรายงานประเมินสถานการณ์ หากประเทศจีนกลายเป็นผู้นำด้านเทคโนโลยีระดับโลก ส่วนหนึ่งของรายงานระบุว่า “ต้องจินตนาการถึงโลกที่ถูกควบคุมโดยรัฐที่เป็นเผด็จการ ทั้งในเรื่องของโครงสร้างพื้นฐานทางดิจิทัล การควบคุมการผลิตเทคโนโลยีที่สำคัญ รวมถึงการเก็บเกี่ยวผลประโยชน์จากเทคโนโลยีใหม่ที่เป็นประโยชน์ ซึ่งจะช่วยเปลี่ยนแปลงสังคม เศรษฐกิจและการทหาร อย่างเช่น เทคโนโลยีชีวภาพและเทคโนโลยีพลังงานใหม่”
ในรายงาน ยังคาดการณ์ถึงอนาคตของประเทศจีน ที่จะสามารถทำเงินได้มูลค่าหลายล้านล้านดอลลาร์ จากความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีสมัยใหม่ และช่วยยกระดับการปกครองระบอบเผด็จการให้เหนือกว่าประชาธิปไตย
นอกจากนี้ยังประเมินความน่ากลัวของสถานการณ์ ที่ประเทศจีนส่งเสริมแนวคิดการใช้งานอินเทอร์เน็ต “แบบควบคุมเบ็ดเสร็จจากศูนย์กลาง” (sovereign internet) ซึ่งแต่ละประเทศจะจำกัดการเข้าถึงข้อมูลในอินเตอร์เน็ตของประชาชน ซึ่งจีนอาจจะเป็นผู้ที่พัฒนาและควบคุมเทคโนโลยีหลัก สำหรับโครงสร้างพื้นฐานที่สำคัญของประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก
อีกทั้ง ในรายงานยังชี้ว่า ภายใต้สถานการณ์ดังกล่าว กองทัพสหรัฐฯ อาจจะสูญเสียความเป็นผู้นำด้านเทคโนโลยี ให้แก่จีนและประเทศคู่แข่งอื่น ๆ และจีนอาจที่จะตัดขาดการจัดส่ง “ไมโครอิเล็กทรอนิกส์ และชิ้นส่วนสำคัญสำหรับการผลิตด้านเทคโนโลยี”
ไม่มีอะไรที่หลีกเลี่ยงไม่ได้
ในการประชุมสุดยอดดังกล่าว เจค ซัลลิแวน ที่ปรึกษาด้านความมั่นคงแห่งชาติของสหรัฐฯ แสดงความเห็นว่าสหรัฐฯ กำลังเผชิญกับความท้าทายที่สำคัญ ในการก้าวตามให้ทันการพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ของประเทศจีน
ซัลลิแวนกล่าวว่า “ไม่มีอะไรที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ ในการรักษาความได้เปรียบทางการแข่งขันระดับโลก และดำรงความแข็งแกร่งของสหรัฐฯ การที่อเมริกาจะเป็นผู้นำทางด้านเทคโนโลยี จำเป็นที่จะต้อง เริ่มใหม่ ฟื้นฟู และจัดการดูแล” ซัลลิแวนเสริมว่า “เรากำลังเผชิญกับคู่แข่งที่มุ่งมั่นที่จะแซงหน้าสหรัฐฯ ในการเป็นผู้นำด้านเทคโนโลยี โดยพร้อมที่จะทุ่มทรัพยากรในระดับที่แทบจะไร้ขีดจำกัดเพื่อการนี้”
ที่ปรึกษาด้านความมั่นคงฯ ยังได้กล่าวถึงฝ่ายบริหารภายใต้การนำของประธานาธิบดีโจ ไบเดน ที่ตระหนักถึงภัยคุกคามและกำลังดำเนินการเพื่อรับมือกับสิ่งที่เกิดขึ้น โดยซัลลิแวนได้พูดถึงกฏหมาย “CHIPS” ที่ให้การสนับสนุนมากกว่า 5 หมื่นล้านดอลลาร์ เพื่อใช้ในการจัดตั้งโรงงานผลิตไมโครชิปขั้นสูงในสหรัฐฯ
ซัลลิแวนเผยว่า “เรากำลังลงทุนในระดับที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อนในหน้าประวัติศาสตร์ เพื่อให้สหรัฐฯ กลับมาสู่เส้นทางของการเป็นผู้นำอุตสาหกรรมนี้ในอนาคต เราเพิ่มความพยายามเป็นทวีคูณในการดึงดูดคนที่มีความสามารถในด้านเทคโนโลยีชั้นนำของโลก อีกทั้งยังได้ปรับเครื่องมือเทคโนโลยีด้านการป้องกันให้ตรงกับการเปลี่ยนแปลงเชิงภูมิรัฐศาสตร์ใหม่ ที่สำคัญที่สุดได้ดำเนินการทั้งหมดนี้ในลักษณะที่ครอบคลุม ด้วยสรรพกำลังที่มหาศาล และสอดคล้องกับตัวตนของเรา”
พลโท เอช. อาร์. แมคมาสเตอร์ อดีตที่ปรึกษาด้านความมั่นคงแห่งชาติ ในสมัยของประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ กล่าวว่า “การดำเนินการที่มีอยู่ ยังรวดเร็วไม่มากพอ เราตามหลังอยู่มาก เนื่องจากการประเมินที่ผิดพลาด ในช่วงหลังยุคสงครามเย็น” อีกทั้งเขายังเรียกร้องให้เพิ่มความพยายามในการสกัดกั้นความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีของจีน ผ่านการควบคุมในด้านการส่งออก
ทางด้าน เหมา หนิง โฆษกกระทรวงการต่างประเทศของจีน วิจารณ์ความพยายามของสหรัฐฯ ในการขัดขวางความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีของจีนหลายต่อหลายครั้ง โดยชี้ว่า “สิ่งที่สหรัฐฯ กำลังทำอยู่คือการใช้ข้อได้เปรียบด้านเทคโนโลยี เพื่อกีดกันและกดทับการพัฒนาของตลาดเกิดใหม่ รวมถึงประเทศกำลังพัฒนา สหรัฐฯ คาดหวังที่จะให้จีนและประเทศกำลังพัฒนาต่าง ๆ อยู่ในระดับล่างของห่วงโซ่อุตสาหกรรมตลอดไป สิ่งนี้ไม่ได้เป็นไปเพื่อความก้าวหน้า”
หนึ่งในตัวอย่างที่ถูกหยิบยกมาพูดถึงในงานนี้ คือการพัฒนาเทคโนโลยีอินเทอร์เน็ตไร้สาย 5G ที่ประเทศในโลกตะวันตกรวมถึงสหรัฐฯ ตามหลังประเทศจีน โดยทางการจีนได้ให้การสนับสนุนมากเป็นพิเศษต่อบริษัท Huawei จนทำให้กลายเป็นบริษัทระดับโลกที่โดดเด่นในด้านการจัดหาอุปกรณ์เครือข่าย 5G
ด้วยความกังวลว่า อุปกรณ์ที่ผลิตในจีนจะทำหน้าที่เป็นแกนหลักของเทคโนโลยีการสื่อสาร ซึ่งเสี่ยงต่อความปลอดภัย และอาจก่อให้เกิดการจารกรรมได้ สหรัฐฯ และประเทศพันธมิตร ได้ต่อต้านการติดตั้งอุปกรณ์ของ บริษัท Huawei ส่งผลให้เกิดความล่าช้าในการเปิดตัวบริการไร้สาย 5G
ชมิดต์ อดีต CEO ของบริษัท Google แสดงความเห็นว่า “สิ่งที่เกิดขึ้นกับกรณีของ 5G ไม่ควรเกิดขึ้นซ้ำอีก เราไม่ต้องการทำงานภายใต้เทคโนโลยีแพลตฟอร์มที่ต้องใช้งานเป็นประจำทุกวัน และถูกควบคุมโดยระบบที่ไม่เป็นประชาธิปไตย อีกทั้งยังเป็นระบบปิด”
ชมิดต์ ยอมรับว่าไม่ใช่เรื่องง่าย ที่จะก้าวนำประเทศจีนในด้านเทคโนโลยี โดยเขาคาดว่าจีนจะเพิ่มการแข่งขันมากขึ้น ในด้านปัญญาประดิษฐ์ คอมพิวเตอร์ควอนตัม เทคโนโลยีชีวภาพ และด้านอื่น ๆ
จอน ฮันต์สแมน อดีตเอกอัครราชทูตสหรัฐฯ ประจำประเทศจีน และปัจจุบันดำรงตำแหน่ง รองประธานบริษัท Ford Motor กล่าวว่า คนอเมริกันมักที่จะไม่ทราบว่าประเทศจีนนำหน้าสหรัฐฯ ในด้านเทคโนโลยีไปไกล เพียงใด ตัวอย่างเช่น จีนนำหน้าสหรัฐฯ ในด้านการพัฒนารถยนต์ไฟฟ้าไปแล้วอย่างน้อย 5 ปี
ฮันต์สแมน เชื่อว่าสหรัฐฯ ต้องสร้างสมดุลในการไล่ตามจีนและนำหน้าตามแต่สถานการณ์ เขาเน้นว่าต้องรักษาสัมพันธภาพกับประเทศจีน โดยย้ำว่าการสร้างความแตกแยก จะทำให้เกิดความบาดหมาง ความเข้าใจผิด และความไร้เสถียรภาพด้านความมั่นคงไปทั่วโลก
